Genel Bilgiler:

Hendek, Resûlullah [sas] ile beraberindeki Müslümanların, Medine’yi Kureyş müşriklerinden ve onlarla ittifak kuran kabilelerden korumak için kazdığı çukurlara verilen isimdir.

Her iki tarafında cereyan eden savaşa Ahzab Savaşı adı verildi. Kur'an bu savaşta her iki tarafın ruh halleri ile tepkilerinin ayrıntılarını ölümsüzleştirildi ve bunun sonucunda Allah Resulü [sas], teraziyi tamamen değiştiren büyük bir zafere ulaştı. Öyle ki Peygamber sallallahu aleyhi ve sellem, gruplar hayal kırıklığına uğrayıp döndükten sonra; «İşte şimdi biz onlara savaş açarız, artık onlar bize savaş açamazlar. Biz onlara gideceğiz.» demiştir. Bu savaş hicri 5. yılda oldu.

Hendek bir savaş yöntemidir:

Resûlullah [sas]’ın düşmanları olan Hayber ve Benî Nadir Yahudileri ile onların müttefikleri Gatafan ve Fazara kabileleri, Kureyş müşrikleri ve onların müttefikleri olan Kinane ve Tihame halkı ile İslam'ı ve Müslümanları ortadan kaldırma konusunda görüş birliğine vardılar. Bunların hepsi savaş çağrısına cevap verdiler ve böylece on bin savaşçı toplandı. Daha sonra Beni Kurayza da Müslümanlarla yaptıkları antlaşmayı bozdular ve onlara katıldılar.

Bunun üzerine Peygamber [sas] ashabıyla istişare etti ve Sahabi Selman el-Farisi (ra) hendek kazmasını tavsiye etti. Bu taktik Araplar tarafından bilinmiyordu. Daha çok Perslerin düşman saldırdığı zaman kendi ülkelerinde uyguladıkları bir yöntemdi. Resulullah (sallallahu aleyhi vesellem) onun tavsiyesine uydu ve kuzey tarafına hendek açtı. Çünkü burası açık taraftı, Medine’nin diğer tarafları dağlar, taşlar, çiftlikler ve iç içe geçmiş evlerle korunaklıydı.

Hendek’in yeri ve boyutları:

Hendek Medine’nin kuzeyinde, Mescid-i Nebevî'ye yaklaşık 2.500 metre uzaklıkta yer almaktadır.

Hendek doğu Harre'den batı Harre'ye kadar uzanır ve başlangıç noktası Şeyheyn bölgesinden başlar.

Hendek, Osman bin Affan Yolu üzerindeki (Mescid-i Raye) kuzeyinden, bugün Fetih Camii'nin bulunduğu (Sela Dağı) boyunca geçerek Mezad bölgesinde sona erer.

Hendeğin uzunluğu yaklaşık (5544 metre), genişliği (4 metre) (5 metreye) yakın ve derinliği (3 metre) kadardır. Hendek’ten çıkan topraklar da Müslümanlar tarafından bir siper oluşturuyordu.

Tarihi bir eser olarak Hendek:

Hendek, üzerinden geçen uzun zamandan sonra kayboldu, derin anlamlar taşıyan ve ölümsüz hikâyeleri hatırlatan bazı anıtlar kaldı geri, bunlardan en önemlileri:

1. Hendek yolu.

2. Fetih Camii: (Ahzab Camii ve A'la Camii) olarak adlandırılır. Hendek Savaşı'nın en önemli olaylarından bazıları burada gerçekleşti.

3. Yedi Mescidler.

4. Beni Haram Mağarası: Resûlullah [sas]’ın Hendek Savaşı'nın bazı gecelerinde uyuduğu mağaradır.

5. Mescit ve Raye Dağı, Mescit Hendek kazıldığı günlerde Resûlullah (sav) için yapılan kubbenin yeridir.

6.Beni Haram Mescidi, Beni Haram Kabilesinin bölgesinde bulunmakta ve yemeğin çoğaldığı mucize onun yakınında gerçekleşmişti.

7. Hendek Mescidi: Kral Abdullah zamanında yaptırılmış büyük bir camidir.

Bugün Hendek ziyaretçileri:

Burası, Peygamber [sas]'in hayatının simge yapılarını müşahede etmek, Hendek çevresinde kalan kalıntıları görmek ve Müslümanların burada verdiği savaşı hatırlama üzere dünyanın farklı ülkelerinden ziyaretçi almaya değer bir yerdir.